Współcześni rodzice, pragnąc zapewnić swoim dzieciom jak najlepszy start w dorosłe życie, często zapisują je na liczne zajęcia dodatkowe. Języki obce, sport, muzyka, taniec, robotyka – oferta jest przebogata. Jednak w pogoni za wszechstronnym rozwojem łatwo przekroczyć granicę, za którą pasja i przyjemność zamieniają się w stres i presję. Kiedy wspieranie dziecka w jego zainteresowaniach staje się nadmiernym obciążeniem?

Dlaczego rodzice zapisują dzieci na zajęcia dodatkowe?

Motywacje rodziców są zazwyczaj szlachetne:

• Chęć zapewnienia dziecku wszechstronnego rozwoju: Rodzice chcą, aby ich dzieci miały możliwość rozwijania swoich talentów i zainteresowań, zdobywania nowych umiejętności, poszerzania horyzontów.
• Przygotowanie do przyszłości: Wierzą, że dodatkowe zajęcia zwiększą szanse dziecka na sukces w szkole, a później na rynku pracy.
• Wypełnienie czasu wolnego: Zajęcia dodatkowe są postrzegane jako alternatywa dla biernego spędzania czasu przed telewizorem lub komputerem.
• Realizacja własnych niespełnionych marzeń: Niektórzy rodzice przenoszą na dzieci swoje własne ambicje i pragnienia, zapisując je na zajęcia, na które sami nie mieli szansy uczęszczać.
• Presja społeczna: Rodzice ulegają presji otoczenia, porównując swoje dzieci do innych i obawiając się, że jeśli nie zapiszą ich na dodatkowe zajęcia, to zostaną w tyle.
• Zapewnienie dziecku opieki: w niektórych przypadkach, rodzic nie ma możliwości zajmowania się dzieckiem, więc zapisuje go na wiele zajęć.

Sygnały ostrzegawcze – kiedy zajęć jest za dużo?

Nie ma jednej, uniwersalnej odpowiedzi na pytanie, ile zajęć dodatkowych jest „za dużo”. Każde dziecko jest inne i ma inną tolerancję na obciążenia. Jednak istnieją pewne sygnały, które powinny zaniepokoić rodziców:

• Zmęczenie i brak energii: Dziecko jest chronicznie zmęczone, ospałe, ma trudności z porannym wstawaniem, skarży się na bóle głowy lub brzucha.
• Spadek nastroju: Dziecko staje się smutne, apatyczne, traci zainteresowanie rzeczami, które wcześniej sprawiały mu przyjemność, wykazuje objawy lęku lub depresji.
• Problemy z koncentracją i nauką: Dziecko ma trudności ze skupieniem uwagi, zapamiętywaniem, gorzej radzi sobie w szkole.
• Brak czasu na swobodną zabawę: Dziecko nie ma czasu na spontaniczną, nieukierunkowaną zabawę, która jest niezbędna dla jego rozwoju.
• Brak czasu na odpoczynek: Dziecko nie ma czasu na relaks, wyciszenie się, regenerację sił.
• Rezygnacja z zajęć: Dziecko, które wcześniej chętnie uczestniczyło w zajęciach, nagle traci zainteresowanie i chce z nich zrezygnować.
• Bunt i opór: Dziecko buntuje się przeciwko chodzeniu na zajęcia, wymyśla wymówki, aby ich uniknąć.
• Problemy ze snem: Dziecko ma trudności z zasypianiem, budzi się w nocy, ma koszmary.
• Pogorszenie relacji z rodzicami: Dziecko staje się drażliwe, wybuchowe, unika kontaktu z rodzicami.
• Somatyzacja: U dziecka pojawiają się dolegliwości fizyczne, które nie mają podłoża medycznego (np. bóle brzucha, głowy, nudności), a są wynikiem stresu.

Jak znaleźć złoty środek?

Kluczem do sukcesu jest znalezienie równowagi między wspieraniem rozwoju dziecka a zapewnieniem mu czasu na odpoczynek i swobodną zabawę. Oto kilka wskazówek:

1. Obserwacja dziecka: Uważnie obserwuj swoje dziecko, zwracaj uwagę na jego zachowanie, nastrój, poziom energii. Rozmawiaj z nim o jego samopoczuciu, pytaj o to, co lubi robić, a co sprawia mu trudność.

2. Słuchanie dziecka: Daj dziecku prawo do decydowania o tym, w jakich zajęciach chce uczestniczyć. Nie zmuszaj go do niczego, na co nie ma ochoty.

3. Umiar: Nie zapisuj dziecka na zbyt wiele zajęć. Lepiej wybrać jedną lub dwie, które naprawdę go interesują, niż kilka, które będą go przytłaczać.

4. Priorytety: Ustal priorytety. Nauka w szkole i czas na odpoczynek są najważniejsze. Zajęcia dodatkowe powinny być dodatkiem, a nie głównym punktem dnia.

5. Elastyczność: Bądź elastyczny. Jeśli widzisz, że dziecko jest przemęczone lub traci zainteresowanie zajęciami, nie bój się z nich zrezygnować lub zmienić je na inne.

6. Wspólne spędzanie czasu: Zadbaj o to, aby w grafiku dziecka znalazł się czas na wspólne spędzanie czasu z rodziną, bez pośpiechu i obowiązków.

7. Nauka relaksu i radzenia sobie ze stresem: Istnieje wiele ćwiczeń dla dzieci pomagających radzić sobie ze stresem i odpoczywać.

Pamiętajmy, że każde dziecko jest inne i rozwija się w swoim własnym tempie. Nie porównujmy go do innych dzieci i nie narzucajmy mu swoich ambicji. Dajmy mu przestrzeń do bycia sobą, do odkrywania swoich pasji i do… odpoczynku. Dlaczego jest to tak ważne? Warto zapoznać się z artykułem, który kompleksowo porusza ten temat: https://wyskoczmy.pl/dlaczego-dzieci-potrzebuja-dzis-prawdziwego-odpoczynku/.

Wspieranie rozwoju dziecka jest ważne, ale nie za wszelką cenę. Nadmiar obowiązków i presja osiągnięć mogą przynieść więcej szkody niż pożytku. Kluczem jest znalezienie równowagi między nauką, rozwijaniem pasji a odpoczynkiem i swobodną zabawą. Pamiętajmy, że szczęśliwe dziecko to dziecko wypoczęte, zrelaksowane i mające czas na bycie po prostu dzieckiem.